یاس، یکی از پرطرفدارترین نت‌های میانی در عطرسازی، جایگاهی ویژه و ماندگار دارد. این گل رایحه‌ای چندچهره و انعطاف‌پذیر دارد؛ در نت‌های ابتدایی شفاف و درخشان ظاهر می‌شود و در نت‌های پایانی، جنبه‌ای حیوانی، شهوانی و عمیق به خود می‌گیرد. ترکیب ظرافت و قدرت در عطر یاس موجی اغواگر و پرکشش ایجاد می‌کند. این نت گلی، در عین حال که نمادی از زنانگی است، به‌خوبی با جنبه‌های مردانه نیز توازن دارد و رایحه‌ای شاخص، گلی-میوه‌ای و فراموش‌نشدنی به ترکیب می‌بخشد.
روغن اسانسی یاس می‌تواند برای درمان پوست خشک یا تحریک‌شده استفاده شود و در آسیا علاوه بر عطرسازی، در چای و خوراکی‌ها نیز به‌عنوان طعم‌دهنده به کار می‌رود.

تولید
یاس بومی دره‌های هیمالیا است اما امروز در بسیاری از کشورها کشت می‌شود. هند و مصر بزرگ‌ترین تولیدکنندگان جهانی آن هستند و کشورهایی مانند مراکش، ایتالیا و فرانسه نیز سهم کمتری دارند. از میان بیش از ۲۰۰ گونه یاس، تنها دو گونه در عطرسازی کاربرد دارند: Jasmine Grandiflorum و Jasmine Sambac. گونه‌ی گراندیفلوروم در فصل گلدهی از ژوئن تا اکتبر برداشت می‌شود و بهترین کیفیت آن مربوط به ماه‌های ژوئیه و اوت است. برای استخراج رایحه، روش استخراج با حلال (معمولاً هگزان) به کار می‌رود که ابتدا «کانکریت» حاصل می‌شود و سپس با شست‌وشو در الکل، «ابسولوت» به دست می‌آید؛ ماده‌ای گران‌بها که قلب عطرهای لوکس را می‌سازد.

تاریخچه
یاس هزاران سال است که به دلیل عطر سرمست‌کننده و بار معنوی و حسی‌اش مورد ستایش قرار می‌گیرد. نخستین کاربردهای آن در تمدن‌های کهن آسیا و خاورمیانه بوده، جایی که در آیین‌های مذهبی، لوازم آرایشی و حتی پزشکی به کار می‌رفت. در قرن شانزدهم میلادی، اعراب یاس را از طریق اسپانیا به اروپا معرفی کردند و از آنجا کشت آن در گراس فرانسه رواج یافت؛ شهری که بعدها به قلب عطرسازی کلاسیک جهان بدل شد. در قرن نوزدهم، یاس به عنوان یکی از نجیب‌ترین گل‌ها در پالت عطرسازان شناخته شد و جایگاهی ثابت در ترکیب‌های گلی و شیپغ پیدا کرد. دوگانگی یاس ــ میان شفافیت درخشان و شهوانیت حیوانی ــ آن را به ستاره‌ی بسیاری از عطرهای ماندگار زنانه و یونی‌سکس از قرن بیستم تا امروز بدل کرده است.
در هند، در زمان برداشت یاس، زنان از طلوع تا غروب خورشید در میان بوته‌ها راه می‌روند و تنها غنچه‌های کوچک و بسته را جمع‌آوری می‌کنند. تمام گل‌ها به بازار عمده‌فروشی منتقل می‌شوند. یاس به عنوان نعمتی الهی برای زنان شناخته می‌شود و در آیین‌های مذهبی، آرایش، زیبایی مو و عطرسازی کاربرد دارد.
یاس در مناطق مختلف و دوره‌های گوناگون تاریخ جایگاه ویژه‌ای داشته است. در شهر گراس فرانسه، مردم آن را با محبت «گل» می‌نامند؛ در چین نماد زنانگی و لطافت است؛ و در هنر قرون وسطی با مریم مقدس مرتبط شده است. هندوها آن را «نور مهتاب جنگل» می‌نامند.